Секој од нас барем еднаш се запрашал: Дали животот ни е однапред напишан, или ние сами ги кроиме своите патеки?
Судбината како вечна мистерија
Од антички времиња па сè до денес, многу учења и религии веруваат дека нашиот живот е делумно или целосно предодреден:
- Астрологијата кажува дека положбата на ѕвездите и планетите во моментот на нашето раѓање влијае на тоа какви сме, што ќе ни донесе животот и со какви предизвици ќе се соочиме.
- Кармичките учења од хиндуизмот и будизмот зборуваат за повторување на животите и задачи што душата треба да ги научи.
- Стоиците, како Сенека и Марк Аврелие, негираат случајност и неволја – животот го сфаќаат како предодреден, а човекот треба да го прифати својот удел со мир.
- Кабала нè учи дека секој од нас има свој пат и мисија што треба да ја исполни.
- Во христијанството постои верување во Божја промисла, план што постои уште пред да се родиме.
- Во исламот е застапен концептот „Кадар“ – предодредба која значи дека Бог однапред знае и го контролира сè што ќе се случи, но истовремено луѓето имаат слободна волја и одговорност за изборите што ги прават.
Слободна волја и личен избор
Од друга страна, постојат и оние што силно веруваат дека ние сме творци на својот живот:
- Егзистенцијалистите како Жан-Пол Сартр велат дека нема предодредена суштина, туку сами си ја креираме судбината со секој избор.
- Современата квантна физика ни покажува дека постојат многу можни реалности и дека нашите одлуки влијаат кој пат ќе го избереме.
- Во христијанството исто така постои учење дека човекот има слобода да избира помеѓу добро и зло.
- Психологијата ни дава алатки како преку работа на себе да ги менуваме своите реакции и патеки.
- И филозофијата на либерализмот го нагласува правото на слобода и автономија како основа на човековото битие.
Каде е вистината?
Многумина денес сметаат дека вистината лежи во средина: можеби имаме некој основен „цртеж“ или предиспозиции, но тоа како ќе го користиме и дали ќе го менуваме зависи од нас самите.
Без разлика на тоа што веруваме, најважно е да ја живееме својата приказна со љубов и свесност. Најголемиот дар е способноста да избереме како ќе одговориме на предизвиците што животот ни ги носи.
